درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی

نوشته : نادره جلالی*درباره علامه محمد قزوینی، بزرگ مردی که اکنون ۷۳ سال از درگذشت او می‌گذرد و در فن پژوهش و تصحیح متون خطی فارسی بی‌مثل و مانند بود، می‌نویسم که چطور پژوهشگری برجسته شد و صادقانه و بی‌ادعا قریب به نیم قرن زندگی خود را وقف خدمت به فرهنگ و ادب ایران‌زمین کرد. بی‌گمان، سیره و سرگذشت او می‌تواند ما را در برخورد با امور دانشگاهی، اصول تعلیم و تربیت و شیوه پژوهش امروز یاری کند، پرتوی بر راه ما بیفکند و الگو و سرمشق قرار بگیرد.محققی که به قول عباس اقبال آشتیانی «نه تنها در قرون اخیر نظیر او را نداشته‌ایم، بلکه در طول تاریخ ما با وجود کثرت عظیم عده اهل علم و فضل، همچون او بسیار کم و شاید نادر است و می‌توان وی را «بیرونی ثانی» خواند». یک طالب واقعی علم که تربیت طلبگی داشت و مسلط به زبان‌های عربی و فرانسه بود و روح جستجوگر و طالب علم‌اش او را در ۲۸ سالگی به قصد دیدار از کتابخانه لندن و نسخه‌های قدیمی نفیس آن، راهی لندن کرد. بعد به پاریس و آلمان رفت و ۳۶ سال دور از وطن، اوقات خود را به پژوهش و بررسی نسخه‌های خطی فارسی و عربی در مراکز پژوهشی گذراند. ضمن آشنایی با مراکز شرق‌شناسی اروپا و مراوده با ایران‌شناسان نامداری چون کلمانت هوار، بلوشه، ماسینیون، هانری ماسه، ادوارد براون با روش پژوهش غربی و تصحیح انتقادی متون بیشتر آشنا شد. همچنین از ۱۶ نسخ خطی نفیس عکسبرداری کرد و همراه با مقدمه‌هایی که برای آن‌ها نگاشته بود، به ایران فرستاد.او در این ایام، نه تنها هیچ‌گاه مرعوب و مجذوب غرب نشد، بلکه نخستین فردی در قرن اخیر بود که سنت تصحیح و مقابله متون علمی را که از قرن ۳ ق در جهان اسلام وجود داشت و حنین بن اسحق در یکی از آثار خود این موضوع را تصریح می‌کند، با روش علمی جدید و طریق درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

‏‫۴۰۲ ص.‬: مصوربه تازگی دیوان اشعار استاد برنا اصفهانی ( فضل الله اعتمادی ) چاپ شده است. درباره ی زندگی این شاعر معاصر در همین وبلاگ سخن گفته ایم .جمع آوری و چاپ شعرهای این شاعر ماهر ادبیات کلاسیک کاری ستودنی و با ارزش است. به ویژه اینکه گردآورنده ، پس از فوت استاد ، به دست خط شعرهای او دست یافته و در نشریات و کتاب ها نیز جستجو کرده و مجموعه ی اشعار آن مرحوم را تدوین و به چاپ سپرده و مانع از نابودی آنها شده است.حقیقت این است که استاد برنا در زمان حیات هیچ علاقه ای به جمع آوری و چاپ اشعارش نشان نداد و حتی شعرهای پراکنده ی خود را به صورت دیوان مدون و تنظیم نکرد و سروده هایش در اوراق پراکنده و بریده نشریات نزد او باقی مانده بود.استاد برنا را از سال ۱۳۷۰ می شناختم. سالهای ۷۲ تا ۷۵ مرتب در دفتر هفته نامه نوید اصفهان او را می دیدم. به شدت در چاپ درست شعرهایش تعصب داشت و از غلط چاپ شدن شعرش عصبانی می شد. برای همین قبل از چاپ نسخه تایپ شده شعر را دقیق می خواند و غلط گیری می کرد و تا مطمئن نمی شد که شعرش کاملا بی غلط است ، دفتر مجله را ترک نمی کرد.گردآورنده مدعی تصحیح و تحقیق روی دیوان استاد برنا شده است در حالی که تخصص و تجربه ای در این کار ندارد و بسیاری از ابیات به خاطر ناتوانی از خواندن دست نوشته ی شاعر و یا عدم درک وزن شعر ، به وسیله ی گردآورنده دچار سکته و اختلال وزنی و ابهام در معنی شده اند. این غلط خوانی به ماده تاریخ های کتاب نیز سرایت کرده و تواریخ آنها را دچار اشتباه نموده است. جا داشت گردآورنده کتاب یکبار تمامی ماده تاریخ ها را به حروف ابجد حساب می کرد و اشتباهات آن را بر طرف می کرد.نقش ویراستار این اثر در تخریب این کتاب نیز کم نیست. غلط گیری ، نمونه خوانی و ویراستاری ای درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...

دهه ی هشتاد ، شعر نو فارسی در رخوت و سکون بود. شعر چریکی و سیاسی در دهه ی شصت به محاق رفت و شعرهای منشعب و یا نزدیک به موج نو مانند شعر حجم ، شعر دیگر و موج ناب به حاشیه رفتند. دهه ی شصت تا حدودی هژمونی شعر شاملو تثبیت شد.‌دهه ی هفتاد شاهد افول شعر شاملویی و ظهور شعر آوانگارد در شاخه های مختلف همانند شعر زبان و شعر هفتاد و شعر پسامدرن بود‌ .دد دهه ی هشتاد بود شعر آوانگارد از نفس افتاد و به ضعف گرایید. قطع ارتباط شعر آوانگارد با توده ی مردم و حتا علاقمندان شعر و پایان یافتن ماجراجویی ها و نوآوری های شاعران این نحله و عقبگرد تعداد زیادی از آنها باعث شد شعر آوانگارد نتواند به نفوذ و گسترش خود ادامه دهد.سرخوردگی بسیاری از شاعران از بازی های زبانی و ابهام ها و دشوار فهمی های شعر آوانگارد زمینه را برای روی آوردن بسیاری از شاعران به شعر ساده و بدون پیچیدگی فراهم کرد.از این لحاظ بود که در دهه ی هشتاد شاهد تکاپوست و تپش های تازه نبودیم.دهه ی نود شعر آوانگارد دوباره از خواب طولانی سر بلند کرد و کوشید تا جایگاه از دست رفته ی خویش را بیابد. شاعران آوانگارد با استفاده از دستاورد های دهه ی هفتاد کوشیدند بار دیگر رهبری شعر امروز را به دست گیرند.در آن سوی میدان بازماندگان شعر دیگر و حجم و موج ناب به همراه شماری از جوانان و نو آیندگان به احیای آثار و معرفی شاعران منشعب از موج نو پرداختند و کوشیدند جریان های موج نو که بیشتر در قالب شعر دیگر و حجم تعریف می شد را به متنِ زنده و تاثیرگذارِ ادبیات امروز وارد کنند. در این میان ؛ صحنه از مجادلات قلمی و طعنه ها و کنایه های طرفین مدعی خالی نبود.این گزارش مختصر را با این وعده پایان می دهیم که در آینده به نقد جریان های شعر معاصر بپردازیم درگذشت استاد فضل الله اعتمادی ( برنا ) شاعر اصفهانی...